تاثیر مدیریت آبیاری بر سیستم کشت متمرکز برنج (oryza sativa)

به منظور بررسی تأثیر مدیریت آبیاری بر روش کشت متمرکز برنج و با هدف کاهش مصرف آب و کودهای شیمیایی و افزایش بهره وری مصرف آب، آزمایشی طی سال زراعی 1387 با 9 تیمار و 3 تکرار در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی، در موسسه ی تحقیقات برنج کشور (رشت) اجرا گردید. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از: روش کشت سنتی برنج به عنوان تیمار شاهد (t1)، کشت متمرکز برنج+ آبیاری غرقابی+ 6 تن کمپوست آزولا در هکتار (t2)، کشت متمرکز برنج+ آبیاری غرقابی+ 2/1 تن زئولیت در هکتار (t3)، کشت متمرکز برنج+ آبیاری غرقابی+ مخلوط 5 تن کمپوست آزولا با 6/0 تن زئولیت در هکتار (t4)، کشت متمرکز برنج+ آبیاری تناوبی+ 6 تن کمپوست آزولا در هکتار (t5)، کشت متمرکز برنج+ آبیاری تناوبی+ 2/1 تن زئولیت در هکتار (t6)، کشت متمرکز برنج+ آبیاری تناوبی+ مخلوط 5 تن کمپوست آزولا با 6/0 تن زئولیت در هکتار (t7)، کشت متمرکز برنج+ آبیاری تناوبی+ کودهای شیمیایی بر اساس توصیه کودی رایج در منطقه (t8)، و روش کشت سنتی برنج با آبیاری تناوبی بدون استفاده از کود (t9). در این مطالعه، برخی از صفات مورفوفیزیولوژیک، عملکرد و اجزاءعملکرد دانه برنج اندازه گیری شد. تجزیه واریانس داده های آزمایش نشان داد که اثر تیمارهای فوق بر صفات عملکرد دانه، ارتفاع بوته، تعداد پنجه و خوشه در مترمربع، درصد پنجه های بارور، تعداد دانه در خوشه، تعداد دانه پر در خوشه، مقدار نیتروژن، فسفر و پتاس جذب شده در دانه ها و بهره وری مصرف آب معنی دار بود اما بر صفات وزن هزار دانه، طول خوشه، ابعاد برگ پرچم (طول، عرض و سطح برگ پرچم)، درصد نیتروژن، فسفر و پتاسیم دانه و کاه و عوامل موثر بر کیفیت پخت و مصرف (دمای ژلاتینی شدن، پایداری ژل و محتوای آمیلوز) در سطح احتمال 1 درصد معنی دار نگردید. مقایسه ی میانگین صفات با روش چند دامنه ای دانکن بیانگر آن بود که بیشترین عملکرد دانه (3395 کیلوگرم) و بیشترین تعداد پنجه (375) در مترمربع در تیمار t1 و کمترین تعداد خوشه در بوته در تیمار t9 تشکیل شد. همچنین، بیشترین بهره وری مصرف آب در تیمار t7 و کمترین آن در تیمار t1 مشاهده گردید. در این بررسی، کمترین عملکرد دانه در تیمار t5 مشاهده گردید. در بین اجزاء عملکرد، بالاترین همبستگی بین عملکرد دانه در واحد سطح با صفت تعداد دانه ی پر در واحد سطح مشاهده گردید.